یکشنبه سوم آبان ۱۳۹۴ | 18:22 | ایران بازگو2 -
یک برنامه انتخاباتی مکتوب، مانند نقشه یک ساختمان، شرایط کلی زمینه سیاسی و استراتژیها و منابع مورد نیاز را تا روز انتخابات مشخص میسازد. روشن است که از این برنامه باید همانند نقشه ساخت یک ساختمان، به عنوان راهنما و مرجع استفاده شود، نه اینکه تنها در هنگام سردرگمی و مشکلات به آن مراجعه شود. بهعبارت دیگر، همه چیز باید طبق این برنامه اجرا و سنجیده شود. مسلما شما میتوانید خانهای را بدون استفاده از هیچ نقشهای بسازید، ولی بدیهی است که در این کار اشتباهات بسیاری مرتکب خواهید شد؛ پول و زمان و مصالح زیادی اتلاف خواهید کرد و احتمالا در آخر از نتیجه کار راضی نخواهید بود. ورود به عرصه انتخابات نیز بدون یک برنامه مشخص و مکتوب، نتیجهای شبیه به همین خواهد داشت.
هرچند که هر مبارزه انتخاباتی در نوع خود منحصربهفرد است، اما اصول بنیادینی وجود دارند که میتوانند در هر مبارزه انتخاباتی به کار گرفته شوند. این کتاب راهنما به گونهای طراحی شده است که به شما در جهت پیاده سازی این اصول بنیادین در جهت پیشبرد مبارزه انتخاباتی منحصربهفردتان کمک خواهد کرد.
باید اعتراف کنم که اساس هر مبارزه انتخاباتی به صورت فریبکارانهای ساده است: «همه نامزدها باید مکررا پیام مجابکنندهای را به رایدهندگان ارائه دهند.» این قانون طلایی سیاست است. پس یک مبارزه انتخاباتی یک فرآیند ارتباطاتی است: اینکه پیام درست را پیدا کنید، گروه مناسب رایدهندگان را برای انتقال پیامتان هدف قراردهید و البته این پیام را بارها و بارها تکرار کنید.
متاسفانه، فرآیند واقعی بسیار دشوارتر از دنبال کردن یک قاعده ساده است. چیزهای بسیار دیگری هستند که وارد این فرآیند میشوند. این کتاب به این منظور نگاشته شده که این فرآیند را به چند گام مشخص، برای نوشتن و ارتقای یک برنامه مبارزه انتخاباتی، تقسیم کند. این گامها عبارتند از:
۱) انجام تحقیقات لازم جهت آماده شدن برای مبارزه انتخاباتی؛
۲) تعریف کردن یک هدف استراتژیک که همانا مقدار رای مورد نیاز برای پیروز شدن در انتخابات است؛
۳) تحلیل، بخشبندی و انتخاب رایدهندگان گروه هدف؛
۴) تعیین یک پیام انتخاباتی؛
۵) تهیه یک برنامه ارتباطی با رایدهندگان
۶) اجرای درست این برنامه.
این کتاب راهنما قطعا قادر نخواهد بود پاسخگوی تمام مشکلات پیش روی شما باشد. یا هیچ ایدهای در مورد پیام انتخاباتی به شما نخواهد داد. همچنین مسلما نخواهد توانست بهترین گروه رایدهندگان و بهترین گروه حامیان شما را مشخص سازد. به همین ترتیب این کتاب نمیتواند به شما بگوید که موثرترین شیوه برقراری ارتباط با رایدهندگان در منطقه شما چیست. کاری که این کتاب انجام میدهد این است که با طرح یک سری پرسشها به شما کمک خواهد کرد که به شیوهای صحیح و منظم در طراحی فرآیندهای ستاد انتخاباتی خود در هر مبارزه انتخاباتی بیاندیشید.
در این راستا، کاندیدای موردنظر، مدیر ستاد و تمام مشاوران کلیدی باید در جلسات برنامهریزی استراتژیک، با جدیت و دقت بر طبق مراحل گامبهگام و بر مبنای مفاد این راهنما عمل کنند. نتیجه این جلسات بایستی به یک برنامه مبارزاتی مکتوب منجر شود. معمولا سیاستمداران بر این باورند که استراتژی پیروز را در دستان خود دارند؛ در حالی که در واقعیت آنها هیچ گونه استراتژی ندارند و بیهدف دست به انجام یک سری اعمال در مجموع بیمعنا میزنند. همچنین، معمولا کاندیدا و مدیر ستاد انتخاباتی تصور میکنند که از یک استراتژی واحد پیروی میکنند، اما تنها بعدها مشخص میشود که تا چه حد نظرشان در مورد استراتژی مطلوب متفاوت یا حتی متضاد بوده است.
یک برنامه مبارزاتی مکتوب که کاندیدا، مدیر ستاد و مشاوران کلیدی بر سر آن توافق کرده باشند، میتواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. در این جا یک قاعده بسیار ساده وجود دارد: اگر یک برنامه به صورت مکتوب در نیاید، در واقع برنامهای وجود ندارد.
هنگامی که برنامه نگاشته شد، شما باید به طور منظم از آن پیروی کنید؛ چرا که کارآیی هر برنامهای وابسته به نحوه اجرای آن است. تمامی ستادهای انتخاباتی باید نسبت به پیشامدهای متغیر، انعطافپذیر باشند، اما این تغییرات باید با احتیاط لازم ارزشگذاری شده و جوانب آنها با تحقیقات و استراتژی اصلی موجود در برنامه سنجیده شوند.
تجربه شرکت در یک مبارزه انتخاباتی، تجربهای سخت و طاقتفرسا است و برای این که کسی کار خود را درست انجام دهد، حجم زیادی از کار و فعالیت لازم است؛ بهعبارت دیگر، هیچ حقه یا میانبری برای جلب اعتماد رایدهندگان وجود ندارد. البته از دیگر سو تجربه شرکت در یک مبارزه انتخاباتی میتواند تجربهای نشاط آور، پر سود و البته جذاب باشد.
کسانی که در ستاد انتخاباتی کار میکنند، باید شما (منظور نامزد انتخابات است.م) را به عنوان فردی بشناسند که وقت و مهارت خود را برای بهبود اوضاع عمومی کشور و ارتقای دموکراسی به کار گرفته است. برای کاندیداهای دیگر نیز شما باید فردی باشید که در جهت خدمت به جامعه گام بر میدارد. با دنبال کردن این رویه شما نه تنها به جامعه خود خدمت کرده اید، بلکه به دموکراتیکتر شدن اوضاع نیز کمک میکنید.
با اینکه اصول پایه را میتوان برای همه مبارزه انتخاباتی به کار برد؛ ولی داشتن یک درک و دید صحیح از شرایط منحصربفرد هر مبارزه انتخاباتی، بسیار مهم و ضروری مینماید. در همین راستا شما در ستادهای انتخاباتی نامزدها بسیار میشنوید که کسانی مدام این جملات را تکرار میکنند که: «این جا متفاوت است» یا «شما شرایط بهخصوص این انتخابات را بهخوبی درک نکردهاید» و ... . گام اول؛ یعنی پژوهش، جایی است که شما باید از آن شروع کنید و شرایط، تفاوتها و مشخصههای یگانه هر مبارزه انتخاباتی را درک کنید. این گام از آن جهت ضروری است که تنها مرحلهای است که شما این شانس را پیدا میکنید که بفهمید واقعا شرایط متفاوت این انتخابات چیست و چگونه است. در گام اول برای ایجاد یک استراتژی برنده باید با دیدی منطقی و واقعگرایانه، زمینه سیاسی را که در بستر آن فعالیت خواهید کرد، بهخوبی بشناسید. درست است که شما هیچ گاه نمیتوانید از تمام وقایع خبر داشته باشید، ولی با صرف زمان مناسب و تعیین اولویتهای درست، میتوانید اطلاعات مورد نیاز خود را برای ایجاد یک استراتژی خوب تکمیل کرده و برای اتفاقات پیش رو آماده شوید. چند نکته و سوال کلیدی در زمینه درک هرچه بهتر زمینه سیاسی که انتخابات در بستر آن شکل میگیرد، وجود دارد که فهم هرچه بهتر آنها باعث کاملتر شدن برنامه انتخاباتی خواهد شد. این سوالات بهطور خلاصه به شرح زیر میباشند:
۱) نوع انتخابات حاضر چیست و چه قواعدی بر آن حاکماند؟
۲) ناحیهای که انتخابات در آن برگزار میشود، چه ویژگیهای خاصی دارد؟
۳) رایدهندگان از چه ویژگیهایی برخوردارند؟
۴) نتایج و شرایط انتخابات گذشته چه بوده است؟
۵) چه عوامل اساسی روی انتخابات حاضر تاثیرگذارند؟
۶) نقاط قوت و ضعف کاندیدای شما چیست؟
۷) نقاط قوت و ضعف رقبای سرسختتان چیست؟
هر کدام از سوالات بالا خود میتوانند به سوالات بیشتری بسط داده شوند. شما قادر خواهید بود که به برخی سوالاتی که مطرح شد، بلافاصله پاسخدهید؛ در حالی که برخی از آنها نیازمند تحقیق بیشتری خواهند بود. در برخی حالات نیز مجبور خواهید بود که برای پاسخ سوال از یک حدس عالمانه(۶) (حدسی که مبتنیبر دانش و تجربه باشد.م) استفاده کنید. فقط توجه داشته باشید که این کار را باید به عنوان آخرین راهحل انجامدهید.
دقت کنید که ستاد انتخاباتی، زمان لازم برای تحقیق را در اختیار داشته باشد؛ زیرا هرچه سوالات بیشتری مطرح و پاسخ داده شوند برنامه شما کاملتر و صحیحتر خواهد بود. اگر تیم تحقیقی که در اختیار دارید بهاندازه کافی بزرگ و قابلاطمینان است، آن را به چند زیر گروه تقسیم کرده و به هر کدام مسوولیت قسمت خاصی را محول کنید. آنها نیز باید تمام یافتههای خود را به صورت گزارش در اختیار مدیر ستاد (یا کسی که مسوول نگارش برنامه انتخاباتی است) قرار دهند تا او در طرحریزی برنامه کلی از آنها استفاده کند. نکته ساده ولی پر اهمیت این است که چه تنها و چه به عنوان یک تیم، همیشه باید محدودیتهای زمانی را برای تحقیق در نظر بگیرید. بدیهی است هرچه قدر بخواهید، میتوانید به جمعآوری اطلاعات بپردازید و هیچ وقت نمیتوانید مدعی این باشید که تمام اطلاعات لازم را گردآوری کردهاید؛ ولی وسواس بیش از حد نیز تنها باعث تاخیر در استفاده از اطلاعاتی خواهد شد که برای توسعه استراتژی خود دست به جمعآوری آنها زدهاید که این امر از میزان فایدهمند بودن اطلاعاتی که جمعآوری کردهاید، میکاهد. در مورد روش تحقیق نیز شما باید با بررسی منابع موجود و به صرفه بودن آن نسبت به زمان و پولی که در اختیار دارید، تصمیمگیری کنید؛ به طوری که برخی اوقات تحقیق مبتنیبر گروههای هدف و نظرسنجیهای سیاسی بهتر از روشهای علمی گردآوری دادهها خواهد بود. برای مثال در انتخاباتهای کوچک و محلی هزینه یک نظرسنجی حتی شاید بهاندازه هزینه کل انتخابات یک ستاد تمام شود و به همین دلیل نباید در نظر گرفته شود؛ ولی در یک انتخابات بزرگتر که فقط هزاران دلار برای تبلیغات هزینه میشود، بسیار نابخردانه خواهد بود. اگر قسمتی از آن پول را صرف این امر نکنید که آیا پیام آن تبلیغات اثر گذار خواهد بود یا خیر! در پیوست B لیست کاملی از این پرسشها وجود دارد و ما به شدت توصیه میکنیم که شما به دقت به این پرسشها پاسخدهید. درست است که شاید تعدادی از پرسشها مناسب شرایط شما نباشند؛ ولی این لیست کامل به این دلیل طراحی شده که دید مناسب برای طراحی یک استراتژی روشن را در اختیار شما قرار دهد.
علی راثی دکترای ژئوپلتیک