بر اساس گزارشات رسمی شیلات ایران، تاکنون بیش از ۸۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری مستقیم در زمینه خرید و تجهیز شناورهای ترالر، ساخت و راه‌اندازی کارخانه‌های پودر ماهی، اسکله‌های خدماتی و سامانه‌های سردخانه‌ای انجام شده است. این سرمایه‌گذاری‌ها عمدتاً از سوی شرکت‌های خصوصی و تعاونی‌های شیلاتی صورت گرفته و در برخی موارد با تسهیلات حمایتی همراه بوده است.
اهمیت فعالیت ترال در تأمین پایداری صنعت آبزی‌پروری نهفته است. با رشد سریع پرورش ماهی در قفس و میگو در حوضچه‌ها، نیاز به خوراکی با منشأ دریایی افزایش یافته و پودر ماهی به‌عنوان منبع پروتئینی اصلی، حیاتی تلقی می‌شود. صید گونه‌های کم‌ارزش مانند موتوماهیان، ساردین‌ها و خاروماهیان، بدون آسیب به ذخایر تجاری، می‌تواند این نیاز را به‌صورت بومی تأمین کرده و از واردات خوراک جلوگیری کند.
از منظر توسعه محلی، این فعالیت موجب اشتغال مستقیم در شناورها و غیرمستقیم در کارخانه‌های خوراک، حمل‌ونقل، تعمیرات دریایی و خدمات بندری شده است. به‌ویژه در مناطق کمترتوسعه‌یافته‌ای چون سواحل مکران، حضور کشتی‌های ترالر و صنایع وابسته به آن‌ها، فرصت‌های شغلی و معیشتی جدیدی برای جوامع محلی به‌وجود آورده و مانع از مهاجرت نیروی کار به سایر مناطق شده است. در عین حال، ورود تکنولوژی، آموزش صیادان و بهبود زیرساخت‌های بندری، به توسعه منطقه‌ای کمک کرده است.
با وجود این مزایا، صید ترال با ملاحظات و چالش‌هایی جدی مواجه است. مهم‌ترین آن‌ها تخریب بستر دریا، صید ضمنی گونه‌های غیراقتصادی و حساس، تهدید تنوع زیستی و نارضایتی صیادان سنتی است. نبود نظارت دقیق، فعالیت فصلی بدون ارزیابی علمی ذخایر، و تمرکز بر سودآوری کوتاه‌مدت نیز خطر بهره‌برداری بی‌رویه را تشدید کرده است.
در نتیجه، پیشنهاد می‌شود توسعه صید ترال در چارچوب مدیریت اکوسیستمی انجام شود. راهکارهایی نظیر تعیین سهمیه مجاز سالانه، استفاده از تورهای اصلاح‌شده، کنترل پهنه‌های صید از طریق GPS و رصد آنلاین شناورها، تقویت پایگاه‌های پایش زیستی و مشارکت جوامع محلی در تصمیم‌گیری‌ها از جمله راهبردهای پیشنهادی کارشناسی برای تداوم این فعالیت در مسیر توسعه پایدار هستند. همچنین، گسترش پژوهش‌های زیست‌محیطی برای شناسایی ذخایر قابل برداشت و تدوین برنامه‌های بازسازی ذخایر کف‌زی، به حفظ تعادل بین بهره‌برداری و حفاظت کمک خواهد کرد.
علی راثی دکترای ژئوپلتیک