در نگاه اول، تعريف لجستیک دريايی یا همان لجستیک بندری، بسيار ساده و كوتاه است: «لجستيكي كه از طريق آب و دريا انجام مي‌شود»؛ اما پيچيدگي‌ها و سختي‌هاي اين گونه از لجستيک بر كسي پوشيده نيست. درمقالات گذشته خوانديم كه فرايندهايي چون لجستيک و مديريت لجستيک به خودي خود بسيار حساس و پيچيده هستند و وقتي ماجرا به اقيانوس، كشتي و دريايي از اتفاقات پيش‌بيني نشده گره می‌خورد، مي‌توان حدس زد كه دست‌اندركاران اين حيطه از لجستيک، با چه چالش‌ها و دشواري‌هايي روبه‌رو هستند.
اهمیت لجستیک دریایی
لجستيک نقش مهمي در ايجاد توسعه پايدار براي كشورها دارد و يكي از حساس‌ترين بخش‌هاي هرگونه لجستيک و به‌ويژه لجستيک دريايي، حملونقل است. حملونقل دريايي يكي از قديمي‌ترين و پراهميت‌ترين روش‌هاي حمل مورد استفاده در سطح بين‌المللي است و همواره در طول تاريخ، نقش عمده‌ای در تجارت جهاني ايفا مي‌كند. از دلايل تأثير لجستيک دريايي در عرصه بين‌المللي مي‌توان به اين موارد اشاره كرد:
- وابستگي اقتصاد كشورها به يكديگر
- رشد حمل‌ونقل‌هاي بين‌المللي
- رشد تجارت
- سهم بيش از 90 درصدي حملونقل دريايي در عرصه بين‌المللي
امروزه به دليل اهميت يافتن معيارهايي مثل تحويل به‌موقع، تحويل با كمترين هزينه و قابليت اطمينان در تحويل کالاها به مشتريان، توجه بيشتري به حمل دريايي صورت مي‌گيرد اما به طور خاص، مواردي كه باعث افزايش اهميت اين شيوه حملونقل در تجارت بين‌المللي شده عبارت است از: - پيشرفت‌هاي اخير در صنعت كشتي‌سازي
- بهره‌برداري از تجهيزات پيشرفته لجستیک در بنادر
- حمل در حجم‌هاي بسيار بالا
- گستره جغرافيايي عملكرد
- استفاده از كانتينرها براي سهولت حمل و نگهداري کالاها
مزایا و معایب حملونقل دریایی
درمقایسه با مشکلات اصلی حملونقل دریایی (مجله بهبود، شماره دوم، فروردین 1395، 100 نکته در خصوص لجستیک دریایی،21) یعنی:
- پایین بودن سرعت حركت در دريا (حدود 15 گره دریایی ( 26 كيلومتر) در ساعت بهطور متوسط)
- تاثیرپذیری از فاکتورهای آب و هوایی و افزایش تعرفه‌های بیمه‌ای
- تأخير به علت بارگیری و تحلیه در بنادر (تخیله بار‌های غیرکانتینری تا چندین روز زمان می‌برد)
حملونقل دریایی مزایایی هم برای بازرگانان به‌همراه دارد؛ از جمله:
- هزینه حمل ارزان‌تر
- جابهجایی بار در حجم بالا
- ظرفیت و پیوستگی بالا
- اتوماسیون حملونقل
- قابلیت اطمینان
- تناوب حمل
بخش‌های لجستیک دریایی
همان‌گونه که در مقاله لجستیک گفتیم حملونقل نقش مهمی در فرایند لجستیک دارد اما همه ماجرا نیست. مفهوم لجستیک بسیار فراتر از حملونقل صرف است. بنابراین باید درنظر داشته باشیم که لجستیک دریایی، همواره دو بخش اساسی دارد:
- حملونقل دریایی
- مدیریت بنادر
درواقع تمام جابه‌جایی‌ها و حملونقل بار به‌صورت کانتینتری یا فله، اعم از مایع، جامد و گاز، به‌طورکامل براساس سیاست‌ها و خط‌مشی‌های مدیریت بنادر تجاری صورت می‌گیرد و مجموعه این عوامل است که لجستیک دریایی را رقم می‌زند. در تعریف واژه بندر نیز می‌توان گفت پل ارتباطی میان حملونقل زمینی و دریایی است.
7 دلیل رشد لجستیک دریایی در سال‌های اخیر
- افزایش جمعیت و به‌تبع آن، افزایش مصرف
- تنوع و گوناگونی شیوه‌های تأمین منابع تولیدکنندگان
- گسترش زنجیره‌های تأمین در کشورهای مختلف
- ایجاد بازارهای جدید در پی انعقاد قراردادهای تجاری میان کشورها
- افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی میان کشورها
- توسعه حملونقل چند‌وجهی با توجه به رشد روزافزون جابهجایی کانتینری
- توسعه زیرساخت‌های تکنولوژیک شبکه‌های حملونقل دریایی
در جهان به‌هم‌پیوسته کنونی، سیستم‌های حملونقل به‌صرفه که قادر باشند زنجیره‌های تأمين جهانی را بهم متصل کنند، موتور محرکه رشد و شکوفایی اقتصادی شناخته مي‌شوند. پس از گسترش تجارت جهانی در سال‌های گذشته، اهمیت و نقش هزینه‌های مرتبط با حملونقل دریایی در قیمت تمام شــده محصولات صادراتی و وارداتی اهمیت زیادی یافته است.
نگاهی به لجستیک دریایی در جهان (چین)
در دهه‌های اخیر چین با توسعه شرکت‌های دولتی در حوزه حملونقل و لجستیک دریایی توانسته نفوذ اقتصادی، سیاسی و نظامی خود در جهان را افزایش دهد. به گزارش مسیر اقتصاد (مقاله به شناسه ۱۷۷۳۶۴) چین به‌خوبی درک کرده که حملونقل کانتینری نیازمند توسعه زیرساخت‌های جدید برای جابجایی کانتینرها بین کشتی‌ها و ساحل است. از همین رو، از اواخر دهه ۱۹۷۰ شروع به توسعه توانایی ساخت کشتی‌ها، بنادر، کانتینرها، جرثقیل‌ها و در نهایت نرم‌افزار برای مدیریت لجستیک کرد.
تمایل چین به خودکفایی دریایی ریشه در فلسفه‌ای دارد که توسط بنیانگذاران شرکت دولتی اصلی چین در دهه ۱۸۷۰، مورد توجه قرار گرفت. پذیرش اینکه قدرت‌های غربی فناوری نظامی برتری دارند و در دکترین جنگ اقتصادی خود برای رقابت با امپریالیست‌های غربی و شکست دادن آنها در بازی خودشان، از ابزار خودشان استفاده کنند.
در همین راستا، چین با موفقیت درآمدهای صادراتی خود را در خارج از کشور سرمایه‌گذاری می‌کند تا توانایی‌های مسلط جهان در زیرساخت‌های لجستیک تجاری دریایی را ایجاد کند و اهداف اقتصادی، سیاسی و نظامی را از طریق آن پیگیری کند. این امر باعث می‌شود تا قدرت چین فراتر از تحویل ساده محصولات چین از طریق کانتینر باشد. امروز تنها شبکه جهانی حملونقل دریایی که در صورت درگیری نظامی یا بن‌بست روابط با ایالات متحده، تداوم فعالیت خود را حفظ خواهد کرد، توسط چینی‌ها اداره می‌شود.
مطلب دوم
تعریف سازمان جهانی تجارت ( WTO ) در باره لجستیک
لجستیک آن بخش از فرآیند مدیریت زنجیره تامین را شامل می شود که برنامه ریزی، به کار گیری موثر و کارایی جریان و ذخیره کالاها، خدمات و اطلاعات مرتبط با آن در طی فرآیند تولید، توزیع و ارسال از تامین کنندگان ابتدایی تا مشتریان نهایی محصولات را بر عهده دارد.
مزایای استفاده از لجستیک دریایی
- استفاده از وسایل هایی حمل و نقل پیشرفته
- حمل بار و کالا در حجم بسیار بالا
- گستره جغرافیایی
- استفاده از کانتینر ها برای سهولت حمل و نگه داری کالا ها
- به صرفه بودن هزینه ها در جا به جایی بین قاره ای و کشورها
کانتینر
کانتینر یک جعبه بزرگ فلزی است که برای حمل و نقل کالا در واردات و صادرات مورد استفاده قرار می گیرد. نام دیگر آن بارگنج است، این وسیله سبب سهولت در نقل و انتقالات بین المللی شده اند. که در حمل و نقل دریایی، حمل و نقل ریلی و زمینی کاربرد فراوان دارد.
جا به جایی بار طبق نظر چه کسی صورت می پذیرد
خطوط کشتی رانی جا به جایی و حمل و نقل بار را به صورت کانتینری یا فله (مایع، گاز و جامد) بر طبق نظر و خط مشی ها و سیاست های مدیریت بنادر تجاری انجام می گیرد.
لجستیک دریایی به چند بخش تقسیم می گردد
- حمل و نقل دریایی
- مدیریت بنادر
اهمیت لجستیک دریایی
تجارت جهانی از طریق دریا 96 درصد از فعالیت های خود را به این مساله اختصاص داده است. که همین موضوع اهمیت لجستیک دریایی را بیان می کند. از جهت دیگر تجارت جهانی سالانه در قالب محموله های کانتینری با رشد قابل توجهی روبرو می گردد.
نکته
با توجه به این که کشورمان در شمال و جنوب و امکان دسترسی به آب های آزاد، حمل و نقل دریایی ایران یک مزیت استراتژیک است که سهم بالای حمل و نقل دریایی از تجارت خارجی می تواند بهره ببرد.
سایت لجستیک دریایی
بندر پایگاهی ارتباطی ما بین حمل و نقل دریایی و زمینی، که وظیفه اصلی آن تضمین تداوم جریان کالا و مسافر تا حد قابل انعطاف در زنجیره حمل و نقل است. امروزه بسیاری از بنادر ملزم به ساخت سایت لجستیک بندری خود هستند تا در این محیط رقابتی خودی نشان دهند. همچنین ملزم به ارائه تسهیلاتی خصوصا عملی جهت مشارکت متصدیان لجستیکی ارائه شده اند می شوند.
نقش لجستیک دریایی
نزدیک به 30 سال است که بحث مدیریت زنجیره تامین مطرح می شود و طبق آمار و ارقام موجود، کشورها و سازمان‌هایی که این دانش را به کار برده اند پیشرفت های زیادی را در حوزه های مربوطه به دست آورده اند و سود زیادی از صرفه جویی های کلان مالی از بابت به کار گیری این نگرش نصیبشان شده است. از طرفی دیگر مردم به عنوان مشتری نیز از این بابت نفع زیادی نصیبشان گردیده است.
چه عواملی باعث افزایش عملکرد بهتر لجستیکی شده است
- حمل و نقل بیش از 90 درصد کالاها از راه آب و دریا در عرصه بین الملل
- رشد و حمل و نقل های بین المللی و رشد تجارت
- همبستگی و وابستگی اقتصاد کشورها به یکدیگر در عرصه جهانی شدن
فاکتورهای اقتصادی لجستیک دریایی
- هزینه حمل
- هزینه جا به جایی
- تناوب حمل
- قابلیت اطمینان
عوامل تاثیر گذار بر هزینه های حمل دریایی
محاسبه حمل و نقل دریایی با مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می گردد و عرضه و تقاضای بار وابسته به عوامل سیاسی، شرایط اقتصادی و محیطی است. این گونه است که نرخ حمل دریایی معمولا متغیر و تابع شرایط است. همچنین ضعف و کمبود در زیر ساخت های حمل و نقل به خصوص دریایی از عمده ترین دلیل فاصله تجاری بین کشور های توسعه یافته و کشور های در حال توسعه مطرح است.
شرکت تخلیه و بارگیری مسلم در امر بارگیری و تخلیه محموله ها و کالا های شما عزیزان می تواند یاری رسانتان باشد. جهت سفارش و رزرو می توانید با کارشناسان ما در تماس بوده و با استفاده از کادر مجرب و حرفه ای و همچنین تجهیزات بندری مناسب برای بارگیری و تخلیه بهره مند گردید و از خدمات ما استفاده نمایید.
علی راثی دکترای ژئوپلتیک