ایران بازگو

روندها و راهکارهای حفاظت از اکوسیستم دریایی ایران در سواحل جنوبی
علی راثی ؛توسعه دریا محور
اکوسیستم‌های دریایی در سواحل جنوبی ایران، شامل آب‌های خلیج فارس و دریای عمان، از زیست‌گاه‌های حساس، متنوع و ارزشمند کشور به شمار می‌روند که نقش زیربنایی در امنیت غذایی، توسعه اقتصادی، تاب‌آوری اقلیمی و پایداری زیست‌محیطی دارند. این اکوسیستم‌ها زیستگاه گونه‌های متعدد آبزی، گیاهی، مرجانی و پرندگان مهاجر هستند و هم‌زمان بستری برای فعالیت‌های اقتصادی گسترده مانند شیلات، حمل‌ونقل دریایی، صنایع پتروشیمی، انرژی و گردشگری به شمار می‌روند. با وجود این اهمیت، روندهای موجود در بهره‌برداری و مدیریت منابع دریایی کشور، به‌ویژه در مناطق جنوبی، با چالش‌های متعددی همراه است که حفاظت از این اکوسیستم‌ها را با دشواری‌های روزافزون مواجه کرده است.
در چند دهه گذشته، فشارهای انسانی ناشی از رشد شهرنشینی، گسترش مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، ورود فاضلاب‌های صنعتی و خانگی به دریا، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع شیلاتی، ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه در حاشیه دریا و فعالیت‌های نفتی، همگی موجب برهم‌خوردن توازن طبیعی در زیست‌گاه‌های دریایی شده‌اند. در این میان، روند جهانی تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین نیز با افزایش دمای آب دریا و اسیدی شدن آن، بر شکنندگی اکوسیستم‌های دریایی در خلیج فارس و دریای عمان افزوده است. گونه‌های مرجانی که از شاخص‌های اصلی سلامت زیستی دریا به شمار می‌روند، به‌شدت در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند. نابودی گسترده جنگل‌های حرا، کاهش تراکم پلانکتون‌های مفید و مهاجرت یا نابودی گونه‌های اقتصادی مانند میگو، شیرماهی و حلزون‌های صدفی نیز از نشانه‌های این روند تخریبی است.

اهمیت اقتصاددریا (نوع نگرش به مقوله اقتصاد و کسب و کارهای دریایی به عنوان علمی جدید و رو به پیشرفت( Ocean Economy .Blue Economy . Marine Busines

مقدمه

اقتصاد دریا به مجموعه فعالیت‌ها و فرآیندهایی گفته می شود که از منابع دریایی بهره‌برداری کرده و شامل بخش‌های مختلف صنعتی، تجاری و خدماتی است. این حوزه شامل استخراج مواد معدنی از بستر دریا، صید محصولات دریایی، تولید انرژی از منابع دریایی مانند باد و امواج و همچنین حمل و نقل دریایی است

وقتی می‌پرسیم مفهوم اقتصاد دریا چه معنایی دارد، باید توجه داشت که این حوزه تنها به استفاده از منابع طبیعی محدود نیست بلکه شامل جنبه‌های مدیریتی، محیط زیستی، فناورانه و حتی فرهنگی است. مفهوم توسعه پایدار، حفاظت از محیط زیست، بهبود کیفیت زندگی و ارتقاء دانش فنی، همگی در بطن اقتصاد دریا چیست جای دارند.یکی ازسئوالات مهم دراین حوزه این است که چرا اقتصاد دریا یک علم جدید و رو به پیشرفت است؟در پاسخ می توان به مواردی چون :
۱. بین رشته ای بودن: ترکیبی از مهندسی دریایی، اقتصاد، محیط زیست و فناوری.
۲. نیاز به نوآوری: حل چالش هایی مانند اسیدی شدن اقیانوسها یا کمبود منابع.
۳. و فرصتهای شغلی: تا ۲۰۳۰، ۴۰ میلیون شغل جدید در این حوزه ایجاد میشود اشاره کرد(World Bank).